Σαλικυλικό οξύ: Εξαφανίζει τα σημάδια ακμής;

Το σαλικυλικό οξύ (SA) είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο αναλγητικό, αντιπυρετικό και αντιφλεγμονώδες μόριο στον κόσμο. Είναι ένα φυσικό προϊόν που βρίσκεται στο φλοιό της ιτιάς και έχει χρησιμοποιηθεί επί αιώνες για την ανακούφιση του πυρετού και του πόνου. Αποτελεί πρόδρομο του ακετυλοσαλικυλικού οξέος, του ενεργού συστατικού της ασπιρίνης [1].

Σαλικυλικό οξύ και ακμή

Όταν εφαρμόζεται τοπικά, το σαλικυλικό οξύ μπορεί να αποτελέσει θεραπεία για την ακμή αλλά λειτουργεί καλύτερα στην ήπια έως μέτρια μορφή της. Χρησιμοποιείται επίσης και για άλλες δερματικές παθήσεις, όπως π.χ. η ψωρίαση.

Η ακμή είναι μια δερματική πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων. Είναι συνηθισμένη στους εφήβους αλλά συναντάται και σε ενήλικες. Εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο, την πλάτη και το στέρνο. Δημιουργείται όταν το σμήγμα και τα κύτταρα του δέρματος φράζουν τα τριχοθυλάκια.

Καθώς τα τριχοθυλάκια συνδέονται με τα νεκρά κύτταρα του δέρματος και το σμήγμα, μπορούν να αναπτυχθούν βακτήρια που προκαλούν διόγκωση των πόρων του δέρματος και να εμφανιστούν σπυράκια ή λευκά στίγματα. Το σαλικυλικό οξύ είναι ένα λιποδιαλυτό συστατικό που διεισδύει στο δέρμα μέσω των πόρων του και διαλύει τα νεκρά κύτταρα του δέρματος που φράζουν τους πόρους. Τα λιποδιαλυτά συστατικά διεισδύσουν στο δέρμα πιο βαθιά σε σχέση με τα υδατοδιαλυτά συστατικά και ακριβώς αυτή η ιδιότητα κάνει το σαλικυλικό οξύ ένα ισχυρό μόριο για τη θεραπεία της ακμής.

Σαλικυλικό οξύ και χρήση

Μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες χρήσης για να δείτε το πλήρες αποτέλεσμα. Ο δερματολόγος θα σας συστήσει μια μορφή και δοσολογία ειδικά για τον τύπο του δέρματός σας και την κατάστασή σας. Μπορείτε να βρείτε τζελ, λοσιόν και σαπούνια που περιέχουν σαλικυλικό οξύ από 0,5% έως 2%. Σε υψηλότερες συγκεντρώσεις χρησιμοποιείται ως παράγοντας απολέπισης για διάφορες παθήσεις -συμπεριλαμβανομένης της ακμής- στις δερματολογικές κλινικές. Το σαλικυλικό οξύ χαλαρώνει και διασπά τα δεσμοσώματα (τις προσκολλήσεις μεταξύ κυττάρων στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος) και αυτή η δεσμολυτική δράση προάγει την απολέπιση του δέρματος.

Σε μια κλινική μελέτη που εξέτασε την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και δημοσιεύθηκε το 2013, συμμετείχαν 20 ασθενείς με ακμή προσώπου, ηλικίας 19-32 ετών (2 άνδρες και 18 γυναίκες). Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με τοπική κρέμα SA 1,5% και έλαβαν οδηγίες να την εφαρμόσουν ως μια λεπτή στρώση στην πληγείσα περιοχή δύο φορές την ημέρα (το πρωί και το βράδυ) για 4 εβδομάδες.

Τα αποτελέσματα ήταν αρκετά ικανοποιητικά. Συνολικά, στο 95% των ασθενών η κατάσταση βελτιώθηκε. Το 20% είχε πλήρη εκκαθάριση, το 30% είχε σημαντική βελτίωση, το 15% είχε μέτρια βελτίωση, το 30% είχε μικρή βελτίωση ενώ δεν υπήρξε ανταπόκριση στο 5% των ασθενών. Δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες. Αυτή η μελέτη κατέδειξε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της τοπικής κρέμας με SA 1,5% η οποία βελτίωσε περισσότερο την κατάσταση στην ήπια έως μέτρια ακμή [2].

Σαλικυλικό οξύ και παρενέργειες

Η εφαρμογή του σαλικυλικού οξέος κατά την διάρκεια της ημέρας, ενδέχεται να προκαλέσει φωτοευαισθησία γι’ αυτό συστήνεται η χρήση του το βράδυ. Διαφορετικά, επιβάλλεται η χρήση αντηλιακής κρέμα στα σημεία του προσώπου που εφαρμόζεται.

Η πιο συνηθισμένη παρενέργεια του σαλικυλικού οξέος είναι η ικανότητά του να ερεθίζει και να στεγνώνει το δέρμα σε άτομα που είναι ευαίσθητα ή σε άτομα που το χρησιμοποιούν υπερβολικά. Για αυτό το λόγο, τα άτομα που έχουν δέρμα πολύ ξηρό ή ευαίσθητο θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να το αποφύγουν εντελώς. Επίσης δεν είναι η καλύτερη επιλογή εάν είστε έγκυος ή παίρνετε ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αραιωτικών του αίματος. Άτομα με αλλεργία στο σαλικυλικό οξύ, δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν.

Το φάρμακο προορίζεται για χρήση μόνο στο δέρμα σας. Δεν πρέπει να πάει στα μάτια, τη μύτη ή το στόμα [3]. Εάν κατά λάθος πάει στα μάτια σας ή σε άλλους βλεννογόνους, ξεπλύνετε αμέσως με νερό για 15 λεπτά.

Κατά τη διάρκεια του θηλασμού το σαλικυλικό οξύ είναι απίθανο να απορροφηθεί στο μητρικό γάλα, ωστόσο δεν πρέπει να το εφαρμόζετε σε περιοχές του σώματος που ενδέχεται να έρθουν σε επαφή με το δέρμα ή το στόμα του βρέφους.

Η σοβαρή παρενέργεια είναι ότι το σαλικυλικό οξύ μπορεί να είναι τοξικό όταν εφαρμοστεί σε μεγάλα τμήματα του σώματος. Η τοξικότητα προκύπτει όταν η συγκέντρωση στο αίμα ξεπερνά τα 35 mg/dL. Μπορεί να συμβεί με τοπική χρήση ενός σκευάσματος με 6% σαλικυλικό οξύ σε πάνω από το 40% της επιφάνειας του σώματος [1]. Πριν από το 1964 είχαν αναφερθεί 13 θάνατοι που προκλήθηκαν από τοπική τοξικότητα. Συνεπώς, μην εφαρμόζετε προϊόντα σαλικυλικού οξέος σε μεγάλες περιοχές και μην τα χρησιμοποιείτε για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Δεν πρέπει να γίνεται χρήση σε παιδιά κάτω των δύο ετών [3].

Παραπομπές

1. A review of toxicity from topical salicylic acid preparations.
2. Clinical Evidence on the Efficacy and Safety of an Antioxidant Optimized 1.5% Salicylic Acid (SA) Cream in the Treatment of Facial Acne: An Open, Baseline-Controlled Clinical Study.
3. Salicylic Acid (Topical Route).