Supply chain είναι η εφοδιαστική αλυσίδα, δηλαδή ένα δίκτυο μεταξύ μιας εταιρίας και των προμηθευτών της για την παραγωγή και διανομή ενός προϊόντος στον τελικό καταναλωτή. Αυτό το δίκτυο περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες, ανθρώπους, πόρους και τα βήματα που χρειάζονται για να φτάσει ένα προϊόν από την αρχική (raw materials) στην τελικη του μορφη και στον καταναλωτη. Τι γίνεται όμως αν αυτή η αλυσίδα σπάσει ή υποστεί κάποια βλάβη;
Η πανδημία που ονομάζεται covid-19 έχει πλήξει τον πλανητη το τελευταίο χρόνο και έχει επηρεάσει εκτος από την υγεία και την οικονομία μας. Πολλοι τομεις και βιομηχανίες εχουν ζημιωθεί ανεπανόρθωτα.Καταστήματα, θέατρα, γυμναστήρια, εταιρείες έχουν κλείσει μη γνωριζοντας πότε θα γυρίσουν στην κανονικότητα και πότε θα λειτουργησουν ξανα.
Αρκετούς μήνες αργότερα από την έναρξη της πανδημίας τα αποτελέσματα του Covid-19 είναι εμφανή στην εφοδιαστική αλυσίδα, αν και πλέον αρκετές παραγγελίες και σχέσεις ανάμεσα σε brands και προμηθευτές έχουν σταθεροποιηθεί το μέλλον είναι ακόμα αβεβαιο.Ας δούμε ακριβως τι έγινε και ποιες ήταν οι μεγαλύτερες συνέπειες και απώλειες στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Η αρχή της πανδημίας
Όλα ξεκίνησαν με τη πρώτη χώρα που δέχτηκε το πλήγμα του covid-19 τη Κίνα, μία από τις μεγαλύτερες χώρες κατασκευής προϊόντων ένδυσης και υπόδησης αλλά και πρώτων υλών. Όταν η Κίνα ανακοίνωσε το πρώτο lockdown παγκοσμίως ξεκίνησαν και τα πρώτα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα σχεδόν όλου του κόσμου. Οι εργαζόμενοι στα κατασκευαστικά εργοστάσια αδυνατούσαν να δουλέψουν με αποτέλεσμα να υπάρχει μηδενική παραγωγή, οι πτήσεις από και προς Κίνα ακυρώθηκαν καθώς οι αεροπορικές εταιρείες έκλεισαν που μεταφράζεται στο γεγονός ότι τα εμπορεύματα δεν μπορούσαν να φύγουν από την χώρα και να διανεμηθούν στα ανάλογα brands.
Αυτό ήταν το πρώτο σοκ που υπέστει η εφοδιαστική αλυσίδα τους πρώτους κιόλας μήνες του 2020. Πολλά brands που κατασκευαζαν τα προϊόντα τους στην Κίνα αλλά και σε άλλες χώρες που βρισκόταν υπό το καθεστώς του lockdown δεν κατάφεραν να παραλάβουν τα εμπορευματα τους και δημιουργήθηκε έλλειψη προϊόντων στην αγορα.
Καθως η πανδημία εξαπλώθηκε τα lockdowns δεν άργησαν να έρθουν και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερες κατασκευαστικές εταιρείες και καταστήματα να κλείνουν καθημερινά, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο τη διαβίωση των εργαζόμενων αλλά δημιουργώντας ρίξεις στις σχέσεις ανάμεσα στα brands κυρίως του δυτικού κόσμου με προμηθευτές της ανατολης.
Πως έσπασε η αλυσίδα;
Κλείνοντας τα retail καταστηματα και μη μπορώντας να πουλήσουν τα ήδη υπάρχοντα προϊόντα οι ιδιοκτήτες, καταστηματάρχες, λιανοπωλητές και μεγάλα brands ακύρωσαν παραγγελίες που είχαν ήδη κάνει αλλά και μελλοντικες, με αποτέλεσμα να πληρώνουν το τίμημα οι κατασκευαστές όπου μένουν με απούλητα εμπορεύματα τα οποία για να παρασκευασουν είχαν προ-πληρώσει όπως συνηθίζεται στη βιομηχανια της μόδας για τις πρώτες ύλες. Επιπροσθέτως πολλές επιχειρήσεις με το κλείσιμο τους αρνούνται να πληρώσουν τις προμηθευτές για τις παραγγελίες που είχαν ήδη προχωρήσει στην υλοποίηση τους.
Έρευνες έχουν δείξει ότι από 1 Ιανουαρίου – 24 Μαρτίου του 2020 υπηρξε πτώση των μετόχων μεγαλύτερη από 40%.
Η αγορά και εύρεση πρώτων υλών όπου στο παρελθόν ήταν εύκολη διαδικασία πλέον λόγω της πανδημίας και με το κλεισιμο των κατασκευαστικων εταιριων έχει γίνει κάτι το σχεδον ακατόρθωτο. Ακόμα και αν κάποια εργοστάσια και brands προσπαθησαν να συνεχίσουν την παραγωγη των προιοντων ( έχοντας υπαλλήλους να δουλεύουν κάτω από αντίξοες συνθήκες και χωρίς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας κατα του Covid-19 ) δυσκολεύτηκαν αρκετα λόγω της έλλειψης προμηθειων. Για παράδειγμά η εταιρεία Esquel που προμηθεύει brands οπως Hugo Boss και Nike δεν κατάφερε να εξάγει υφάσματα από την Κίνα στα εργοστάσια της στο Βιετναμ κατά το πρώτο ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις;
Η πιο βασική επίπτωση της κατάστασης αυτής είναι η αδυναμία των εργοστασιαρχών και προμηθευτών να πληρωσουν τους εργαζομένους τους. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω πολλοί εργαζόμενοι δεν μπορούν να παρέχουν στις οικογένειες τους τα προστοζην και άλλοι να χάνουν οριστικά τις δουλειές τους.
O Mostafiz Uddin διευθύνων σύμβουλος της Denim Expert Ltd, με έδρα το Μπαγκλαντές είπε σε μία δήλωση του
Λαμβάνω emails από πελάτες μου που ζήτησαν να σταματήσω τις αποστολές…Πως μπορώ να πληρώσω και να φροντίσω τους εργαζόμενους μου;
Σοβαρό πλήγμα δέχονται όμως και οι προμηθευτές όπου δεδομενης της κατάστασης δεν έχουν παραγγελίες και πολλοί από αυτούς αναγκάζονται να κλείνουν τις επιχειρήσεις τους ή να δηλώνουν πτώχευση.
Ο Anant Ahuja σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό BOF (Business Of Fashion) δήλωσε:
… ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω πως οι εταιρείες πιστεύουν ότι είναι εντάξει να μην τηρουν τις “υποσχέσεις” που έχουν δώσει στο να πραγματοποιήσουν τις πληρωμες γιατι οι επιπτώσεις είναι αληθινές. Άνθρωποι θα χάσουν τις δουλειές τους, άνθρωποι θα λιμοκτονήσουν. Θα υπάρξουν πολλά πραγματικά βάσανα και όχι μόνο η μειωση των αποθεμάτων της εταιρείας. Αυτή τη στιγμή προτεραιότητα μιας εταιρείας όπως η Sashi είναι η εξασφάλιση και λήψη παραγγελιών ακόμη και με χαμηλά κέρδη είναι καλύτερο από το να μην υπαρχουν καθολου παραγγελίες. Υποθέτω ότι πηγαίνοντας μπροστά στο μέλλον θα αυξηθει η αυτοπεποίθηση μας καθώς γνωρίζουμε ότι είμαστε ένας αξιόπιστος προμηθευτής και πρέπει να έχουμε καλύτερες συμφωνίες τέτοιου είδους.
Η ζήτηση στην αγορά έχει μειωθεί σημαντικά και πολλοί προμηθευτές έχουν αφαιρεθεί από τις λιστες των αγοραστων, με αποτέλεσμα να υπάρχει 20-30% λιγότερη ζήτηση από τα brands.
Σε μία έρευνα που πραγματοποίησε ο όμιλος McKinsey τον Απρίλιο του 2020 περίπου τα ¾ των στελεχών που είναι αρμόδια για τις προμήθειες σε εταιρείες ανέφεραν ακύρωση παραγγελιών κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, μόνο ένας στους πέντε πλήρωσε το 75% των παραγγελιών όπως είχε συμφωνηθεί και το 41% επαναδιαπραγματευθήκε τους όρους συμβάσεις με τους προμηθευτές του.
Ας αναφέρουμε όμως και άλλα παραδείγματα ανά τον κόσμο όπως στην Ιταλία οι προμηθευτες ειδών πολυτελείας είδαν τις παραγγελίες τους να μειώνονται κατα 40% στις αρχές του 2020, στην Ονδούρα και στο Ελ Σαλβαδόρ της Κεντρικης Αμερικης η εξαγωγές ειδών ένδυσης προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατα περισσότερο από 90% σε ετήσια βάση τον Απρίλιο όπως και στο Μεξικό περισσότερο από 65%. Μέχρι τον Μάρτιο τα δυτικα brands ακύρωσαν παραγγελίες ύψους 2.8 δισεκατομμυρίων δολαρίων από προμηθευτές στο Μπαγκλαντές επηρεάζοντας την διαβίωση 1.2 εκατομμυρίων εργαζομένων. Σύμφωνα με αναφορές τον Αύγουστο του 2020 περίπου 9% των εργοστασίων στο Μπαγκλαντές έκλεισαν οριστικά λόγω της πανδημίας και σχεδον το ⅓ των υπολοίπων αμφιβάλλει αν μπορέσουν να συνεχίσουν κανονικά τις δραστηριότητες τους.
Τα προβλήματα όμως δεν σταμάτησαν στο πρώτο κύμα της πανδημίας. Ενω τα brands και προμηθευτές προσπάθησαν να πάρουν μία ανάσα τους καλοκαιρινους μηνες όπου ανακλήθηκαν αρκετοί περιορισμοί, μετα το πέρας του καλοκαιριού το δεύτερο κύμα του covid-19 ξέσπασε σε όλο το κόσμο και είχε ως αποτέλεσμα να κάνουν την επιστροφή τους τα lockdowns. Οι άνθρωποι της βιομηχανίας της μόδας ήταν ελαφρώς καλύτερα προετοιμασμένοι αυτη τη φόρα, αλλά οι δυσκολίες δεν σταμάτησαν.
Οι περίοδοι πληρωμης αυξηθηκαν από 30-60 μέρες μετά την αποστολή των προϊόντων σε μέσο όρο 78 μέρες ενώ κάποιες πληρωμές συνεχίζουν να καθυστερουν έως και 120 ημέρες σύμφωνα με την έρευνα της CGWR και της Worker Rights Consortium. Όπως ανέφερα και παραπάνω οι κατασκευαστες πληρώσουν τις πρώτες ύλες με δικά τους έξοδα και αυτή η κατάσταση τους αφήνει εκτεθειμένους από οικονομικής αποψης.
Λόγω έλλειψης της ζήτησης τα brands θέλουν να ρίξουν τις τιμές που αγοραζουν τα προιοντα απο τους κατασκευαστες με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να πτωχεύουν. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα του οργανισμού CGWR μέχρι τον Οκτώβριο του 2020 αρκετοί κατασκευαστες δήλωσαν ότι είχαν παραγγελίες αξίας κάτω του κοστους παραγωγης και 57% των προμηθευτών ίσως δηλώσουν πτώχευση.
Ο Covid-19 τον τελευταίο χρόνο είχε αρνητικό αντίκτυπο στην δραστηριότητα πολλών εταιρειών, στη διαβίωση πολλών εργαζομένων αλλά και στην αρμονικη λειτουργία της εφοδιαστικης αλυσιδας. Πολλοί ζημιώθηκαν ανεπανόρθωτα και άλλοι προσπαθούν μέσα από δυσκολίες να ανακάμψουν, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι η λειτουργία όχι μόνο της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά ολόκληρης της βιομηχανίας της μόδας δεν θα είναι ποτέ ξανα η ίδια. Πρέπει όλοι να συμβαδίσουμε με την νέα πραγματικότητα και ειδικότερα τα μεγάλα αλλά και μικρά brands. Σε ένα άλλο άρθρο θα αναλύσουμε αυτό ακριβως, τι πρέπει να κάνουν οι προμηθευτές αλλά και τα brands για να μπορέσουν να αποφύγουν στο μέλλον ένα τόσο μεγάλο πλήγμα.
