Η μόδα μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως ένας καθρέφτης της σημερινής κοινωνίας και κατ’επέκταση των κοινωνικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό βέβαια δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο! Τουναντίον, ανέκαθεν οι μεταρρυθμίσεις και ανακατατάξεις της κοινωνίας είχαν αντίκτυπο στη μόδα, κι αντίστοιχα η μόδα με τη σειρά της γινόταν δίαυλος για τη μετάδοση κοινωνικών μηνυμάτων, με απώτερο σκοπό την πρόκληση ριζικών αλλαγών.
Φτάνουν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα για να αντιληφθεί ο καθένας τη δύναμη της μόδας, τους αμέτρητους τρόπους με τους οποίους μπορεί ένας σχεδιαστής ή ένα brand να δράσει ώστε να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο όσον αφορά φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα. Η σχέση της μόδας και της κοινωνίας είναι όμως αμφίδρομη, καθώς η μόδα δέχεται επιρροές από την ίδια την κοινωνία, και τις εκφράζει με δημιουργικό και καλλιτεχνικό τρόπο! Μία αναδρομή στην ιστορία της μόδας αρκεί για να κατανοήσει κανείς την εκάστοτε εποχή, τον τρόπο ζωής των ανθρώπων και τα πρότυπα βάσει των οποίων λειτουργούσε η κοινωνία. Το ίδιο διαφωτιστική είναι κι η ίδια η ιστορία, καθώς παρακολουθώντας τις αλλαγές που έφερνε κάθε εποχή στις κοινωνίες, αμέσως γίνονται κατανοητά η μόδα και οι τάσεις που υπερίσχυσαν αντίστοιχα.
Η Επανάσταση της mini φούστας
To 1961, το μήκος της φούστας έφτανε ακριβώς πάνω από το γόνατο, και σταδιακά τα επόμενα χρόνια οι φούστες έγιναν ακόμη πιο κοντές, πιο ‘’μίνι’’. To 1966, το μήκος έφτανε έως ψηλά στο μπούτι, και πλέον οι καλτσοδέτες έχασαν τη χρησιμότητα τους, και αντικαταστάθηκαν από τα χρωματιστά καλσόν.
Προς τα τέλη του 1960, αναδείχθηκε η ‘’microskirt’’ ή αλλιώς micro-mini, που ουσιαστικά επρόκειτο για μια ακόμη ακόμη πιο κοντή μίνι φούστα, που έφτανε στα 20 εκατοστά πάνω από το γόνατο. Οι νεαρές που τις φορούσαν, χαρακτηρίστηκαν ως ‘’Ya-ya girls’’, ορισμός που προήλθε από τη φράση ‘’Yeah Yeah’’ που χρησιμοποιούσαν οι άνδρες της εποχής για να ριχτούν στις γυναίκες.
Η εμφάνιση και επικράτηση της μίνι φούστας ουσιαστικά αντιπροσώπευε μια περίοδο γεμάτη αισιοδοξία για το γυναικείο φύλο. Την εποχή που εμφανίστηκε, οι γυναίκες απέκτησαν πρόσβαση σε αντισυλληπτικά χάπια, γεγονός που άνοιξε το δρόμο προς τη σεξουαλική τους απελευθέρωση. Το μίνι αντικατρόπτιζε πλέον την μετάβαση από το στερεοτυπικό πρότυπο μιας γυναίκας ως σύζυγο και μητέρα, σε μια γυναίκα νέα, θηλυκή και σεξουαλική.
Ποιός ευθύνεται για την ‘’εφεύρεση’’ της μίνι φούστας;
Μέχρι και σήμερα είναι αμφιλεγόμενο το ζήτημα της προέλευσης της μίνι φούστας. Ήταν αρκετοί οι σχεδιαστές που πήραν τα εύσημα για την εφεύρεση της μίνι φούστας τη δεκαετία του ΄60, δύο όμως ήταν τα ονόματα που κυριάρχησαν, αυτό της Λονδρέζας σχεδιάστριας Mary Quant, κι εκείνο του Παριζιάνου σχεδιαστή André Courrèges.
Η μίνι φούστα είναι ευρέως συνδεδεμένη με το όνομα της Mary Quant. Ωστόσο, ακόμη κι η ίδια φέρει μια διφορούμενη άποψη επί τούτου, καθώς έχει υποστηρίξει ότι τα εύσημα θα έπρεπε να τα πάρουν οι πελάτες της, που βλέποντας την ίδια να φορά πολύ κοντές φούστες, της ζήτησαν να κάνει το ίδιο και για αυτούς. Ανεξάρτητα όμως από το αν τελικά η μίνι φούστα εφευρέθηκε από τη Mary Quant, αναμφίβολα ήταν μία από τις πιο διακεκριμένες προσωπικότητες που συνδέθηκαν με αυτή. Μάλιστα, λέγεται πως την ονόμασε ‘’mini’’ εμπνευσμένη από το αγαπημένο της αυτοκίνητο, το Mini Cooper. Τόσο η φούστα όσο και το αυτοκίνητο ήταν ‘’αισιόδοξα, πληθωρικά, νεανικά και φλερταδόρικα’’.
Ο André Courrèges ισχυρίστηκε ότι αυτός βρισκόταν πίσω από το λανσάρισμα του μίνι, και η Mary Quant ήταν υπεύθυνη αποκλειστικά και μόνο για την εμπορευματοποίηση του. Ο Παριζιάνος σχεδιαστής παρουσίασε κοντές φούστες, που τελείωναν στα τέσσερα εκατοστά πάνω από το γόνατο, τον Ιανουάριο του 1965, για τη συλλογή Άνοιξη/Καλοκαίρι. Κάποιες πηγές όμως αναφέρουν πως τις σχεδίαζε ήδη από το 1961.
Η πρώτη ανδρική φούστα από τον Jean Paul Gaultier
O Jean Paul Gaultier σόκαρε τον κόσμο, όταν το 1985 παρουσίασε την ανδρική του κολεξιόν Spring/Summer: Et Dieu Créa l’Homme (And God Created Man), στην οποία λάνσαρε την πρώτη ανδρική φούστα, προσεγγίζοντας με έναν εντελώς διαφορετικό και καινοτόμο τρόπο την ανδρική αρρενωπότητα.
Αυτή του η πρωτοβουλία έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως “The most important thing tohappen in fashion in the past 20 years”, και όχι άδικα, αφού ο Gaultier κατόρθωσε να επαναφέρει στο προσκήνιο μια μακρά παράδοση με ποικίλες πολιτισμικές προσεγγίσεις, αγνοώντας τα ενδυματολογικά στερεότυπα του ανδρικού φύλου, και χαράσσοντας μια νέα πορεία στον χώρο της μόδας.
O Γάλλος σχεδιαστής μόδας εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να πρωτοπορεί και να προχωρεί πέραν των περιορισμών του χώρου της μόδας και του μόντελινγκ, που εν έτει 2020 εξακολουθούν να είναι αρκετοί, γεγονός που έρχεται σε κόντρα με τις κοινωνικές εξελίξεις που έχουν λάβει χώρα και την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς μια περισσότερο φιλελεύθερη κοινωνία, τις τελευταίες δεκαετίες!
Αξιοσημείωτη είναι η επιλογή της Andrej Pejic, ενός trans μοντέλου με διεθνή πλέον καριέρα, που έγινε διάσημη το 2011, όταν περπάτησε τόσο για το γυναικείο όσο και το ανδρικό fashionshow του Jean Paul Gaultier.
Η Andrej Pejic πρωταγωνίστησε μάλιστα μαζί με την Karolina Kurkova σε διαφημιστική καμπάνια αρώματος του οίκου Jean Paul Gaultier.
O Gaultier έχει κάνει μεγάλη προσπάθεια ώστε να διευρύνει το φάσμα των μεγεθών των συλλογών του και να υπάρξει επιτέλους σωστή αντιπροσώπευση της plus-size κοινότητας, ξεκινώντας από τη συλλογή Spring/Summer το 2011, όταν επέλεξε την Αμερικανίδα τραγουδίστρια Beth Ditto, για να ανοίξει την πασαρέλα!
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως σήμερα λαμβάνει χώρα μια ‘’επανάσταση’’ στον χώρο της μόδας κόντρα στο κατεστημένο, εκ μέρους πολλών σχεδιαστών που προσπαθούν να δείξουν τη στήριξη τους ως προς το κίνημα του φεμινισμού, τα ίσα δικαιώματα της μαύρης κοινότητας καθώς και της κοινότητας LGBTQ.
Φεμινισμός & Μόδα
Ο φεμινισμός έχει κερδίσει την αναγνώριση που του αναλογεί, καθώς εταιρείες ρούχων δείχνουν την αλληλεγγύη τους έμπρακτα, προσθέτοντας ανάλογα slogans στα ρούχα τους, με στόχο να ενδυναμώσουν το γυναικείο φύλο, και να δείξουν πως τους αναλογούν εξίσου ίσα δικαιώματα με τους άντρες.
Η Vivienne Westwood είναι εκπρόσωπος ενός νέου κύματος φεμινισμού. Σε συνέντευξη της στην εφημερίδα The Guardian δήλωσε:
I think it’s great that people stand up for women’s rights but the problem with feminists is that they somehow consider women to be superior beings. And in the end, they just want to be men anyway.
Black Community: Φυλετική ισότητα
Στη Βιομηχανία της Μόδας αναμφισβήτητα απουσιάζει η αντιπροσώπευση της μαύρης κοινότητας. Επιτέλους όμως όλο και περισσότερα έγχρωμα μοντέλα φιγουράρουν σε εξώφυλλα περιοδικών, περπατούν σε πασαρέλες και πρωταγωνιστούν σε διαφημιστικές καμπάνιες. Μάλιστα αρκετά brands λαμβάνουν δράση, λανσάροντας πιο σεμνές συλλογές ρούχων, απευθυνόμενες στη συγκεκριμένη κοινότητα.
Ο Βρετανός σχεδιαστής μόδας Nasir Mazhar χρησιμοποιεί έγχρωμα μοντέλα στα fashionshows του. Σε μία δήλωση του μάλιστα αναφέρει:
Why would I use a modeling agency that only has two black faces? That’s not healthy and that’s not London!
Κοινότητα LGBTQ
H κοινότητα LGBTQ έχει θεωρηθεί για αρκετά χρόνια, και εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς, ως μειονότητα, και συνεπώς δεν υπάρχει η ανάλογη αντιπροσώπευση στον χώρο της μόδας. Μολονότι ακόμη έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, ήδη έχουν γίνει σημαντικά βήματα εκ μέρους εταιρειών ρούχων, brands, σχεδιαστών, με σκοπό να επέλθει και η ανάλογη κοινωνική αποδοχή αυτών των ανθρώπων.
Πολλές είναι οι εταιρείες που γιορτάζουν πλέον τον Ιούνιο, το μήνα υπερηφάνειας ‘’pridemonth’’, γεμίζοντας τις συλλογές τους με τα τα χρώματα του ουράνιου τόξου και slogansαποδοχής και αγάπης ως προς την κοινότητα LGBTQ.
Ανάλογα έχουν δράσει και οι σχεδιαστές μέσα από τις συλλογές τους που συμπεριλαμβάνουν ρούχα με ανδρόγυνο στυλ καθώς επίσης gender-neutral ρούχα.
Η μόδα είναι καθρέφτης της κοινωνίας μας, συνεπώς οι κοινωνικές αλλαγές επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη μόδα. Κι ακόμη κι αν έχουμε μεγάλο δρόμο μπροστά μας, οι αλλαγές που λαμβάνουν χώρα καθημερινά είναι μία υπόσχεση για ένα καλύτερο αύριο!
